Concertorganisatie Groeten Uit Oisterwijk (GUO) verwelkomt op zondagmiddag 19 maart West-Vlaamse kleinkunstenaar Willem Vermandere in Cultuurcentrum Tiliander. Dit GUO-concert begint om 15:00 uur, de zaalkassa opent om 14:00 uur, liefhebbers reserveren hun tickets via www.groetenuitoisterwijk.nl.
Zijn vorige GUO-concert dateert van april 2014, toen ter 100-jarige herdenking van ‘D’n Grooten Oorlog’, zoals een Vlaming WOI noemt, zeker in de Westhoek, toenmalige brandhaard. De oorlogskerkhoven, bezaaid omtrent verwoest en weer opgetuigd Ieper, getuigen er nog immer van. Anders wel de bazuiniers van de vrijwillige stadsbrandweer, die dagelijks stipt om 18:00u de ‘Last Post’ blazen aan de Menenpoort. En in mei de klaprozen, vredig bloeiend op Vlaamse voormalige slagvelden tussen voormalige loopgraven.
Ook op Willem liet WOI onuitwisbare sporen na. Niet als ervaringsdeskundige, daarvoor is hij veel te jong. Maar als mens, wereldverbeteraar, dagdromer, beeldhouwer, liedjessmid, kind van de streek. Nog immer, misschien nu -dik 80 op de teller, waarvan dik een halve eeuw op de planken- meer zelfs dan ooit. En waarom niet ook op ons, ‘Ollanders’? We mochten dan ‘neutraal’ heten, trokken in 1914 niet juist daarom ruim een miljoen oorlogsvluchtelingen vanuit België onze schreve over? Naar toen zes miljoen zielen tellend Nederland. Ruim een miljoen, van wie er zo’n 1800 veilig onderdak vonden in Oisterwijk dat toen 3800 zieltjes telde.
What’s new?
Alom warmhartig was die ontvangst allerminst. De opvang was te danken aan de witte raaf die zich het noodlot van de voor oorlogsgeweld vluchtende medemens aantrok. Welke lessen trokken we sindsdien uit onze geschiedenis? De meeste Belgen keerden overigens alweer rap terug naar hun moederland, toen de schreve nog niet hermetisch was afgegrendeld met de roemruchte dodendraad onder stroom. Een minderheid bleef. Als gevolg stroomt nu, bijna 110 jaar verder, door d’aderen van hun honderden nazaten in Oisterwijk en omgeving nog immer Vlaams bloed. Voor de helft, een kwart, minder, maar Vlaams.
Dus met welk recht zouden wij -‘Ollanders, Oisterwijkers- D’n Grooten Oorlog tot ‘Vergeeten Oorlog’ verklaren? Door de gruwelen uit die andere oorlog die ‘m een kwart eeuw later uit ons collectieve geheugen verdrong? Omdat een Duits naziregime ons die wel liet insukkelen? Omdat ze weigerde ons opnieuw ‘neutraal’ te verklaren? WOI of II, om te spreken in de rake woorden van de maestro zelve, -die oude, zuivere ziel, hart op de zjuuste plek, waarachtig prachtmens- uit z’n machtige parlando ‘Duizend Soldaten’ gegrepen: ‘Altijd iemands vader, altijd iemands kind’.
Sinds z’n GUO-concert in 2014 valt er omtrent Willem Vermandere niet zo bijster veel nieuws te melden. Dat is dan weer goed nieuws, althans voor een 80-plusser. Rustig blijven ademhalen, maar verder? Willem bleef Willem. Negen jaar ouder, niks wijzer, honderden concerten, tientallen liedjes, handvol cd’s, schetsen, sculpturen uit hout of steen, dat wel. Want als kind van de streek, te Steenkerke, Westhoek, West-Vlaams epicentrum van D’n Grooten Oorlog, bleef hij maar voortdoen. Al zou hij willen, hij kan niet anders.
Willem = Willem
Hij is nog niet uitverteld ook, bij lange na niet. Optimistisch werpt hij zingend alvast een blik op 2040: “Dan word ik 100 jaor – meej munne kletskop zonder haor.” En ja, waarom ook niet? Niemand die het ‘m misgunt. Nou ja, een enkeling over ultrarechts misschien. En dat mag. Want ja, Willem was, is en blijft veelzijdig, authentiek, karakteristiek Willem. Nog immer laat hij zich niet in één pennenstreek vangen.
Geboren te Lauwe, opgegroeid met gezang uit moeders keuken, klarinetgeschal uit vaders wagenmakerswerkplaats. Stapte piepjong mee met dorpsfanfare Sint Cecilia. Leerde Grieks en Latijn, raakte geboeid door gitaar, klarinet, het tekenen van karikaturen van zijn leraren op kladjes. Schiep tijdens zijn studie theologie gedichtjes tot muziekskes, knoestige boomstronken tot beeldhouwwerken. Zijn leraarschap bij Nieuwpoort bleek een Slag op zich, dus ging hij voort als beeldend kunstenaar/muzikant en bewaarde zijn vertellementen aan kinders in de klas ‘pertang’ voor grote mensen in theaters.
Sindsdien zingt hij z’n eigen liekes in z’n eigen West-Vlaams, van Duinkerken tot Groningen, op zo’n 30 albums intussen, begeleid door Pol Depoorter en Freddy Desmedt. Met darmsnaren en rietfluiten: klarinetten, saxofoons, gitaren, mandolines. En dat ook al weer zovele jaren. Van Blanche, ultiem onthaastingslied vol jeugdsentiment. Van Bange Blanke Man, zijn multiculti-lied waarvoor ultrarechts Vlaanderen hem inderdaad achtervolgde, bedreigde, verguisde.
En rap een beetje…
Thuis tekent en schildert hij, kapt beelden uit hout of steen, hun poten in de polder en hunne kop tussen de Westhoekse wolken. Exposeert z’n teken-, schilder-, beeldhouw-, smeedwerk. Verschijnt weer een boek van of over hem. Of verandert een cd in goud. Zijn concertagenda is gevuld tot zo ver hij het komen laat. Want ja, dik 80, dus kalm aan en rap een beetje.
Willem Vermandere is een bijzonder mens, zuiver levensfilosoof, begenadigd verteller en zanger, perfect balancerend tussen levens-, beeldende en kleinkunst. Z’n concerten zijn plezant, aangrijpend, sfeervol, avond- (middag-)vullend, puur, met oud en nieuw werk, en dwingen tot bezinning op het leven zelve.
Onbekommerd zingt hij: ‘Laot mèn mar lòpe dùr de straote, mee me lief dàk zù gaèren zie’. Soms komt het dan toch weer boven. Zomaar van niks, niemes of nergens. Omdat het dus z’n sporen naliet. Omdat hij is wie hij was en blijft. Omdat hij kind is van de streek. Omdat het nodig blijft ook. Misschien meer dan ooit. In de Westhoek, elders, misschien hier en nu. Altijd iemands vader, altijd iemands kind.
