Hoe een grote bevolkingsgroep zich niet serieus genomen voelt; hoe misleidende brieven van een college de inwoners nog krachtiger in opstand lieten komen; hoe ze een min of meer als ‘voldongen feit’ aangemerkte fusie tegen hebben kunnen houden; hoe van onderaf uit het diepste van de eigen bewoners een gemeente opgeheven wordt … in het belang van de inwoners.
door Joris van der Pijll
Daags na het feitelijk einde van de Gemeente Haaren, en het onderbrengen van de vier dorpen bij omliggende gemeenten, blikt woordvoerder Peter Dirks namens de Belangengroep Toekomst Haaren (BTH) terug op de bijzondere ommekeer die zij teweeg hebben gebracht. De in hun ogen ‘door de strot geduwde’ politiek-bestuurlijke tunnelvisie, werd door hen omgebogen tot een breed gedragen toekomstvisie.
Het initiatief tot de Belangengroep Toekomst Haaren (BTH) werd genomen door 17 inwoners verdeeld over de vier dorpen Haaren, Helvoirt, Biezenmortel en Esch. ‘Allen zonder enig politiek belang. De initiatiefnemer van het eerste uur was Alex van Assouw, hij benaderde het Brabants Dagblad in september 2014.’ Later zouden enkele van hen ook in de politiek deelnemen. Inmiddels is Alex raadslid voor AB in Oisterwijk. Frank de Werdt heeft de afgelopen drie jaar namens het CDA Haaren in de Gemeenteraad gezeten. Adrienne Verschuren (zie onder) werd wethouder met in haar portefeuille het sociaal domein.
Tunnelvisie
Volgens deze initiatiefgroep, we spreken over 2014, was er bij de politiek sprake van een soort tunnelvisie. Gemeente Haaren moest en zou samen met St. Michielsgestel. In eerste instantie ‘ambtelijk’ maar ‘duidelijk was dat als men deze samenwerking zou gaan omzetten in een ambtelijke fusie, dat dan een bestuurlijke fusie onvermijdelijk zou zijn.’ De toenmalige gemeenteraad en vooral het college stonden spreekwoordelijk al met één been in die samenwerking; iets wat de leden van de belangengroep duidelijk niet als een goede toekomstvisie zagen.
Logisch
Bijzonder is het dat een in eerste instantie relatief kleine groep een dergelijke ommekeer kan bereiken. Een bijzondere ommekeer tegen de stroom van raad en het college in. Welke gemeenteraad wil er immers zichzelf opheffen? Na ruim vijf jaar is dat wel een feit: De gemeente is opgeheven en de dorpen zijn ondergebracht bij de buurgemeenten. Met diverse acties, posters en blijvende aandacht voor het onderwerp bleek uit de steun van de samenleving een groot draagvlak. ‘De Gemeente Haaren had zelfstandig geen toekomst. Deze gemeente had ruim 20 jaar geleden ook nooit mogen ontstaan. Er was en is nooit een samenhang tussen de vier Haarense dorpen geweest. Ieder dorp had zo “de trek” naar hun natuurlijke buren. Zo ook “Haaren bij Oisterwijk”,’ aldus Dirks, die daarmee ook de slogan aanhaalt van de toenmalige actie.
Niet als gehele gemeente samengaan met een ‘verre vriend’, maar opsplitsen en herindelen was logischer, zo vonden zij. Gebaseerd op de gewoontes van de inwoners; waar doen zij hun boodschappen en waar gaan ze naar theater of zwembad. Uit de min of meer door de belangengroep ‘afgedwongen’ bevraging en het gehouden referendum bleek dat die optie breed gedragen werd. ‘Op het moment dat er een dergelijk wezenlijke besluit als een opsplitsing of fusie aan de orde is, dan is het altijd het beste om de inwoners aan het woord te laten.’ En precies dat werd in het eerdere proces door de inwoners gemist.
Toekomst
De belangengroep is opgeheven, maar de betrokkenheid van deze inwoners met hun dorp blijft. ‘Behoud van het dorpse karakter, eigenheid en de groene plattelandsstructuur’ staat bovenaan het wensenlijstje voor de toekomst, dat verder onderwerpen bevat voor levendige aantrekkelijke dorpskernen met voorzieningen voor jeugd en senioren, goede infrastructuur en openbaar vervoer, lastendruk vermindering en stimuleren van kleinschalige/passende bedrijvigheid en kansen voor de recreatieve sector. ‘Een nieuwe start betekent dat een en ander zich eerst weer moet settelen. Het zal niet lang duren voordat de nieuwe vergrote gemeentes de voordelen gaan voelen. Er zullen dorpsraden ontstaan met actief betrokken inwoners die er voor gaan zorgen dat de dorpen leefbaar blijven.’
Dat laatste is meteen ook het antwoord op het gevoel wat inwoners van Moergestel recent hebben geuit; de zorgen om onvoldoende gehoord te worden. BTH heeft in ieder geval duidelijk laten zien, dat met voldoende draagvlak en steun van inwoners een ongewenst plan volledig kan worden gekeerd. Met feiten en vastberadenheid overwint op zo’n moment de democratie, van onderaf, vanuit het volk!
Tot slot heeft Dirks nog een boodschap aan de nieuwe gemeenteraden: ‘Betrek de inwoners tijdig bij veranderingen. Luister naar de inwoners en stel het algemeen belang boven het eigen belang.’ Mocht het zo zijn dat de politici dat uit het oog verliezen? ‘Dan zal er ongetwijfeld wel weer een nieuw burgerinitiatief ontstaan.’
Dankwoord
De Belangengroep Toekomst Haaren dankt en complimenteert de Gemeenteraad en het College voor de zorgvuldige en nette wijze waarop men de dorpen heeft overgedragen aan de buurgemeenten. Uiteraard zullen de leden van de voormalige belangengroep de ontwikkelingen in de dorpen en de hoofdgemeenten kritisch blijven volgen. Men heeft er vertrouwen in dat de dorpen goed worden geïntegreerd, waarbij de eigenheid wordt behouden en de leefbaarheid zal groeien. De belangengroep wenst iedereen een gezond en voorspoedig 2021.
[box style=”info”]In Memoriam Adrienne Verschuren
De Belangengroep Toekomst Haaren condoleert de familie Verschuren met het onverwacht heengaan van een buitengewoon betrokken en zorgzame echtgenote, moeder, bestuurder, collega, vriendin en inwoner van Haaren. Adrienne Verschuren was vanaf het eerste uur actief deelnemer van de Belangengroep Toekomst Haaren (BTH). Mede dankzij haar enthousiaste inzet voor de belangengroep en haar wethouderschap die erop volgde de afgelopen jaren, is het dorp Haaren op 1 januari opgegaan in de Gemeente Oisterwijk. Adrienne stond voor het behoud van het dorpse karakter, eigenheid en de groene plattelandsstructuur. We verliezen een warm en sociaal betrokken inwoner en bestuurder. We gaan haar missen.
Belangengroep Toekomst Haaren[/box]
