Tom Tacken, redacteur voor het Brabants Dagblad in Oisterwijk, heeft 261 levensbeschrijvingen, die zich afspelen tussen de schoten in Sarajevo op 28 juni 1914 tot en met de vrede van Versailles op 28 juni 1919, gebundeld in totaal vijf boeken. Het zijn verhalen die de afgelopen vijf jaar te beluisteren heeft aangeboden in zijn wekelijkse podcast. Tom Tacken (1965) studeerde af als politicoloog aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, daarna in Tilburg HBO-journalistiek en heeft anno 2021 meerdere boeken op zijn naam staan. Nu vers uit zijn pen een serie van vijf: ‘Veertien Achttien’.
Aan de 261 portretten van personages uit de Eerste Wereldoorlog gaat steeds een kroniek van de belangrijkste gebeurtenissen in de betreffende week vooraf. Dat maakt van de vijf delen ‘Veertien Achttien’ een overzichtswerk in zowel biografische als chronologische zin. De strijd aan het westelijk front krijgt de meeste aandacht, maar Veertien Achttien trekt – te land, ter zee en in de lucht – ook langs de strijdtonelen in het oosten van Europa, het noorden van Afrika en het nabije en verre oosten van Azië.
Van Rossem
De podcasts van Tom, verhalen te beluisteren via een geluidsweergave op internet, werden in 2014 genomineerd voor de Willy Knippenbergprijs, en trokken een trouwe schare luisteraars. ‘Ik volg Veertien Achttien al heel lang. De attractie schuilt natuurlijk bovenal in het individuele verhaal dat de grotere, in feite volstrekt bizarre geschiedenis overtuigend vertelt’, luidde de aanbeveling van historicus Maarten van Rossem. Niet alleen militairen, van zandhaas tot maarschalk, passeren de revue. Ook staatshoofden, kunstenaars, journalisten, schrijvers, medici, fabrikanten en wetenschappers komen langs. De fascinatie van de Hilvarenbekenaar voor de Eerste Wereldoorlog ontstond toen hij in de Westhoek tussen de soldatengraven verdwaalde, rij aan rij ‘in Flanders fields’. Zijn idee om elke week van de Grote Oorlog letterlijk een gezicht te geven, pakte uit als een caleidoscopische blik op het mondiale conflict en al de ellende in de kielzog ervan.
Dodendraad
De leeuwen en de ezels, de daders en de slachtoffers. Personages die in de Grote Oorlog achterbleven en figuren die hun schaduw vooruit gingen werpen. Van Wilfred Owen, de dichter die een week voor de Wapenstilstand alsnog sneuvelt, tot Adolf Hitler, die in zijn ziekenhuisbed wraak voor Duitslands schandelijke nederlaag gaat zweren. Van Basil Zaharoff, de puissant rijke wapenhandelaar, tot Piete Kuhr, het Pruisische meisje dat in haar dagboek over de honger schrijft. Toke Verheijen werd samen met haar zus geëlektrocuteerd aan de Dodendraad, die bezet België van neutraal Nederland moest scheiden. Eén gezicht, dat van de Onbekende Soldaat, staat voor al wie naam- en roemloos ten onder ging in de oorlog. En één kopje kwam voor al het dierenleed te staan: de postduif Cher Ami redde in 1918 een Lost Battalion van de Amerikanen in het Franse Argonnerwoud.
De allerlaatste aflevering van Veertien Achttien is voor Helmut Frink, het jongetje dat als vredesbaby werd geboren op de dag dat het Verdrag van Versailles werd ondertekend om als Wehrmacht-officier in dienst van zijn Führer te gaan sneuvelen in deel twee van de wereldoorlog uit de twintigste eeuw.
De vijf delen van ‘Veertien Achttien’ kosten 19,90 euro per stuk. Ze zijn te bestellen via de website van de auteur: print.24bookprint.com/tomtacken.
