Columnist Roland Smulders neemt u mee, een kijkje in zijn Oisterwijk:
Tijdens mijn vakantie stuit ik op een korte vragenlijst van het gemeentebestuur van mijn woonplaats Oisterwijk. Of ik enkele minuten heb om het te hebben over de criminaliteit in mijn dorp? Op de bijgevoegde foto herken ik de plaatselijke instelling voor voortgezet onderwijs en één van de kerken. Naar de gedachte die de gemeente juist voor dat plaatje deed kiezen, kan ik alleen raden. Hopelijk is er alleen klakkeloos in de doos met Oisterwijkse foto’s gegraaid en zit er geen overtuiging achter dat onderwijs en religie altijd tot ellende leiden.
Uiteindelijk heb ik besloten de resultaten van het onderzoek niet te verontreinigen met mijn beschouwingen. Er zal wel een stagiair of stagiaire op zitten met de hete adem van de stagebegeleider in de nek. Het is dat of een duurbetaald onderzoeksbureau en waarschijnlijk zou ik in dat geval naar een andere foto zitten te kijken. Misschien een doorkijkje met villa’s op een rij. Om te waarschuwen voor het gevaar van inbraak, bedoel ik. Een stage kan een toekomst maken of breken. Ik wil niet degene zijn die verantwoordelijk is voor een gebroken bloem in de knop.
Het onderzoek zal, voorzien van veel kruistabellen en de nodige conclusies, in concept worden voorgelegd aan de stagebegeleiders van de school en de gemeente. Deze zullen aandringen op het weglaten van onwenselijke uitingen en daarna toestemming geven voor het ondersteladeklaar doorgeleiden richting gemeentebestuur. Misschien dat er nog een interview in het plaatselijke blaadje komt met een foto van de betreffende stagiair of stagiaire. Hopelijk dan wel met een achtergrond zonder verdachtmakingen.
Misschien mag ik de uitvoerder van het onderzoek een beetje helpen. Als er diepgaand onderzoek voor nodig is om een verschijnsel in beeld te brengen, zal het vermoedelijk wel meevallen. Door de bank genomen kunnen mensen in Oisterwijk redelijk veilig over straat, ontploffen er niet erg vaak granaten bij voordeuren en kunnen lokale politici nog gewoon hun vertegenwoordigende taken uitvoeren. Mocht het anders zijn, dan hoor ik het wel.
Zelf heb ik me ook eens schuldig gemaakt aan het uitvoeren van een onderzoek. Niet wereldschokkend, gewoon om het innovatieve vermogen van een bedrijfje aan te wakkeren, maar toch. In groepjes verzonnen we vragen om medewerkers en andere bedrijven in de sector mee lastig te vallen en toen we klaar waren, besloot de inmiddels gewijzigde directie de zaken toch maar bij het oude te laten. De zaak bestaat nog, dus misschien was het de beste beslissing om te nemen. Onderzoek levert soms, maar zeker niet altijd de beste resultaten op. Het is een wijze les voor de wetenschappers die zojuist miljoenen kregen toegeworpen om voor God te gaan spelen.
Een vragenlijst verspreiden is riskant. Letterlijk vragen om problemen, zou je kunnen zeggen. Voor je het weet, wordt je mooie onderzoek gekaapt door figuren die de kans schoon zien hun visie op een gemeenschap met te veel vreemde invloeden eens duidelijk kenbaar te maken. In dat geval zit je als onderzoeker onbedoeld met kruistabellen die de meest wilde verbanden leggen. Dan moet je conclusies gaan trekken die je de eetlust benemen. Dat de zaak alleen kan worden opgelost met andere bestuurders bijvoorbeeld, omdat de bestuurders die er nu zitten volgens veel respondenten toch alleen maar verkeerde besluiten nemen.
