Vandaag starten we in samenwerking met Oisterwijk in Beeld, een 6-delige serie over Joodse oorlogslachtoffers en de ter nagedachtenis aan hen geplaatste Struikelstenen.
Deze eerste serie gaat over Fam. Heijmans. Daarbij worden in een mini-documentaire en fotoserie ook beelden getoond van de plaatsing van de Struikelstenen de samenkomst ter nagedachtenis aan deze mensen. Afgelopen donderdag werden de laatste zeven struikelstenen van de totaal 46 in Oisterwijk geplaatst. Familieleden van de in de oorlog vermoorde Joden woonden de bijeenkomsten bij, waarbij op verschillende locaties Struikelstenen werden geplaatst. Het was een internationaal gezelschap uit Nederland, België, Frankrijk en Engeland, met muziek door leden van Asterius en diverse toespraken. In januari volgt er nog een boek, maar nu eerst deel 1 deze indrukwekkende serie:
Familie Heijmans van Ments en Spanjaard (Deel 1)
Aan de Adervendreef stond “Het Honk”, het huis van Wim en Mien Brugman die onderdak boden aan onderduikers. Vanaf 1 oktober 1942 hebben Salomon Heijmans, zijn vrouw Petronella van Ments, hun dochter Reine, hun zoon Max en hun schoondochter Anna Spanjaard, hier tot aan hun deportatie, een jaar later, ondergedoken gezeten.
Salomon Heijmans is in 1869 in Amsterdam geboren. Zijn vader Levie was er suppoost bij de Israëlitische Vleeschhal. Salomon zelf werd diamantslijper. In 1907 trouwt Salomon met de 13 jaar jongere Petronella van Ments. Petronella is in 1882 geboren. Zij is de dochter van Mordechai van Ments, winkelier uit Harderwijk. Salomon en Petronella wonen de eerste jaren van hun huwelijk in Hilversum. Hier wordt in 1908 hun dochter Reine geboren en drie jaar later, in 1911, hun zoon Max. In 1916 verhuist het gezin naar Rotterdam. Vader Salomon is ondertussen handelsreiziger geworden. Negen jaar later in 1925 verhuist het gezin naar Scheveningen naar een woning in de Frankenstraat. Dochter Reine is op dit adres pianolerares.
Zoon Max werkt ondermeer als archivaris en als journalist. In 1942 werkt hij bij de Joodse Raad in Amsterdam als stenotypist. Max heeft verkering met Anna Spanjaard. Anna is in 1910 in Nijmegen geboren als dochter van Emil Spanjaard een telg uit de familie van de textielfabrikant Spanjaard uit Borne. Anne heeft fysische geografie gestudeerd en voor het departement Sociale Zaken gewerkt.
Anna en Max trouwen in juni 1942. Omdat Max voor de Joodse Raad werkt en daardoor een Sperre heeft, krijgt ook Anna een Sperre. De omstandigheden waaronder Joden leven verslechteren echter snel. Max en Anna besluiten samen met Salomon en Petronella, de ouders van Max, en met zus Reine onder te duiken in Oisterwijk.
Vanaf 1 oktober 1942 maken zij gebruik van de gastvrijheid van Wim en Mien Brugman. Na ruim een jaar, op 3 oktober 1943, komen de Duitsers hen toch op het spoor. Ze worden naar Scheveningen gebracht waar zij in de gevangenis Het Oranjehotel worden vastgezet. Enkele dagen later gaat de familie op transport van Scheveningen naar Kamp Westerbork. Daar belanden zij in de strafbarak waar vooral joden zitten die zich hebben onttrokken aan de maatregelen van de Duitsers. Mensen die in de strafbarak terecht komen verblijven meestal maar kort in Westerbork. Dit is ook het geval bij de familie Heijmans. Na ruim een week vertrekken ze samen met ruim duizend andere joden vanuit Westerbork naar Auschwitz.
Omdat Max jong en vitaal is, wordt hij bij aankomst in Auschwitz geselecteerd voor het verrichten van dwangarbeid. De overige familieleden worden bij aankomst vrijwel meteen door de nazi’s in de gaskamers vermoord. Salomon Heijmans 74 jaar, Petronella Heijmans van Ments 61 jaar, Reine Heijmans 35 jaar, Anna Heijmans-Spanjaard 32. Na ruim vijf maanden dwangarbeid overlijdt ook Max op 32-jarige leeftijd.
Wim Brugman die onderdak bood aan de familie Heijmans, duikt na de arrestatie van de familie zelf tijdelijk onder. Uiteindelijk wordt ook hij opgepakt. Via kamp Vught en Sachsenhausen komt hij uiteindelijk in Neuengamme terecht waar hij in januari 1945 uitgeteerd van honger en kou overlijdt, 41 jaar oud. Op 29 september jl werden de struikelstenen aan de Adervendreef gelegd.
Bekijk onderstaande video, of klik hier voor de fotoserie.
