De gemeenten Tilburg en Oisterwijk presenteerden eind vorig jaar een visie op de ontwikkeling van een gebied genaamd Oostflank. Dat gebied omvat grofweg de dorpen Berkel-Enschot, Udenhout, Biezenmortel, Oisterwijk, Haaren en Moergestel. Voor de Oostflank is een concept koersdocument opgesteld, dat op 11 november aan de beide gemeenteraden werd gepresenteerd en toegelicht. Zelden zal een concept document zoveel reacties hebben opgeroepen. Inwoners en organisaties gaven input en reageerden massaal. Daarbij veelal pratend voor eigen parochie met suggesties, opmerkingen, wensen en voorwaarden en soms ook met niet malse reacties en klachten. Maar vooral ook met veel vragen, heel, heel veel vragen! En dat leidt dan weer tot de vraag: Welke koers gaat de Oostflank varen? PIT ging op onderzoek uit.
Door PIT Onderzoek, Kees van Elderen en Hans Hulsbosch
Voor de integrale ontwikkeling van het gebied Oostflank worden door de beide gemeenten voor de periode tot 2040 de volgende doelen nagestreefd. Allereerst de ontwikkeling van 500 ha nieuwe natuur, waarvan 200 ha bos. Versterking van het OV- en fietsnetwerk en het “verluwen” van het autoverkeer in de dorpskernen. Het realiseren van 4000-5000 woningen, waarvan de helft t/m 2030 en 70% sociaal en betaalbaar. Zo veel mogelijk door inbreiding en gericht op versterking van de dorpskernen. De dorpen mogen niet aan elkaar groeien en nieuwe economische functies worden gefaciliteerd in samenhang met landbouw en natuur.
Natuurontwikkeling
Hierover zijn de reacties divers. Zo wil het B-team meer aandacht en hardere en explicietere uitspraken over natuurontwikkeling. Landschapsmaatregelen en de landbouwambitie moeten “áltijd ten dienste staan van biodiversiteit”. Landschapszones moeten echt “verbindingszones” zijn. Ook in de dorpen moet biodiversiteitsherstel worden nagestreefd, zo pleit het B-team. Het beschermen van beekdalen en een het doortrekken van de Groene Mal van de Oisterwijksebaan naar de Leemkuilen zijn een wens van de Duurzaamheidsvalei. Voor een aantal inwoners van Moergestel, moet natuur- en landschapsontwikkeling meer het startpunt zijn en niet het sluitstuk. De agrarische sector maakt zich daarentegen grote zorgen over de gevolgen voor hun achterban. De ZLTO (agrariërs) en Treeport (boomtelers) vrezen dat veel landbouwgrond moet worden ingeleverd voor natuur en woningbouw. En dat de sector grote beperkingen krijgt opgelegd. Ze vragen zich af hoe de landbouwtransitie dan vorm kan krijgen. Ze missen ook de aansluiting bij de uitkomsten van eerder overleg. Bijvoorbeeld met de provincie over de Gebiedsgerichte Aanpak en de door de raad vastgestelde Visie Buitengebied.
Mobiliteit
Ook over mobiliteit roepen de voorstellen veel vragen op. De knelpunten, zoals de verkeersdrukte op de Bedrijfsweg en de Pannenschuurlaan in Oisterwijk zijn bekend, evenals de problemen in de kernen van de verschillende dorpen. Bewoners vragen zich vooral af of het Koersdocument daarvoor een oplossing biedt. Zeker ook omdat er zorgen zijn over de toename van het verkeer, door nieuwe industrieterreinen en een groot aantal nieuwe woningen. Dorpsraad Moergestel wil daarom meer duidelijkheid over en prioriteit voor een nieuwe randweg. In Moergestel wordt ook aangedrongen op het verplaatsen van de afrit van de A58 naar het industrieterrein en minder ontsluitingswegen vanaf de Akkerweg. Met een nieuwe ontsluiting op de N65, aansluitend op de Haarenseweg, krijgt Oisterwijk er een tweede volwaardige ontsluiting vanuit het dorp en het industrieterrein bij. De vraag is wel of dat voldoende oplevert, omdat daarnaast de aansluiting via de Heusdensebaan vervalt. Nieuwe fietspaden en een nieuwe (snel)fietsroute moeten bijdragen aan het autoluwer maken van de dorpskernen, maar ook daarvoor is nog nader onderzoek nodig.
Woningbouw
Meer woningen bouwen, met speciale aandacht voor het sociale segment, was toch de belangrijkste ambitie? Maar door andere doelen daaraan te koppelen “is het meer een natuurontwikkelingsdocument geworden” en is hoofdzaak, bijzaak geworden, zo stelt de ZLTO. Zijn de natuurambities ook wel te verenigen met die voor sociale woningbouw ? Een inwoner constateert in zijn reactie. “Kaarten en teksten zijn niet consequent en onvoldoende onderbouwd”. En hem valt op “dat dit vooral een wensenlijstje is van enkele bestuurders”. Dat alles roept ook bij andere betrokkenen de vraag op of de doelen wel realistisch zijn. Zo vragen de buren van Pannenschuur VI vragen zich af, of die locatie wel past bij de uitgangspunten voor de integrale ontwikkeling van het hele gebied Oostflank. Hoe reëel is het om in het buitengebied op ‘natuur-inclusieve’ wijze te bouwen, als daarbij in de gemeentelijke Woonzorgvisie wordt gerefereerd aan de bebouwingswijze rondom het Klompven en 35 % van deze woningen moet worden gerealiseerd in het sociale segment? Feit is, dat vooral al bestaande woningbouwplannen in het koersdocument zijn opgenomen. Pannenschuur VI in Oisterwijk bijvoorbeeld of in Moergestel Heiligeboom en in Haaren het centrum en Haarendael. Daarentegen is het plan voor de bouw van circa 90 woningen op de locatie ‘Buiten Erven’, direct gelegen naast de Ruimte voor Ruimte-villawijk aan de Molenbaan, niet opgenomen in het Koersdocument, terwijl deze woningen vrij snel zouden kunnen worden gebouwd. Ook andere mogelijke alternatieve bouwlocaties ontbreken vreemd genoeg in het Koersdocument. Zo wordt bijvoorbeeld in een van de voorstudies van het Koersdocument de bouwlocatie “Varkensfokkerij De Rooij’, gelegen tussen de Spoordijk en de Oisterwijksebaan, niet meer genoemd. Zijn deze alternatieve bouwlocaties niet van belang om ‘meer ijzers in het vuur te houden’, zeker nu de woningbouw ernstig stagneert?
