Het gaat er al een tijdje over; in Oisterwijk worden mensen uit hun ‘illegale’ woning gezet, maar zonder alternatief. In deze tijd van woningnood haast onmenselijk. Uit nader onderzoek blijkt dat de gemeente dit mag en zelfs moet doen; geen andere woningen heeft en ook niet hoeft te bieden; het nu aan de gemeenteraad is om voor haar inwoners in een oplossing te voorzien, of niet.
Juridisch
Mr. Visser was van mening, dat de gang van zaken geen schoonheidsprijs verdient (zacht uitgedrukt) en dat Gemeente Oisterwijk eigenlijk zou moeten zorgen voor een vervangende woning. Ook de bekende zorgplicht die een gemeente voor haar inwoners heeft, geeft een dergelijke indruk. Resultaten van juridische bevraging door PIT Onderzoek geven achteraf echter een ander beeld. Zo blijkt uit navraag bij een jurist, moet de gemeente om te beginnen iedereen gelijk behandelen, en is het dus haar plicht om bijvoorbeeld bij afwijking van een bestemmingsplan die betreffende bewoning te verbieden. En zo moet de gemeente in beginsel ook handhavend optreden tegen het illegaal bewonen van vakantiehuisjes of caravans, en allerlei andere vormen van bewoning die afwijkt van bestemmingsplan of wettelijke regelgeving.
Belangen
Dit gebeurt altijd met afweging van belangen. Dat is de reden dat in het ene geval mogelijk alsnog toestemming volgt, handhaving voor een bepaalde periode uitgesteld kan worden en in het andere geval niet. Momenteel kennen we bijvoorbeeld de coronasituatie, versus onveilige woonsituaties. Zo laat een woordvoerder van het college weten bekend te zijn met de oproep van de minister om: ‘gelet op de coronacrisis, goed te kijken naar het nut en de noodzaak van handhavend optreden tegen personen die ergens wonen waar dat niet mag.’ In het meest recente voorbeeld is volgens de gemeente ‘goed naar de noodzaak en het nut van handhavend optreden gekeken. De veiligheids- en gezondheidsbelangen hebben hier de doorslag gekregen.’ Een andere inwoner mag daarentegen nog wat langer in zijn vakantiewoning blijven.
Zorgplicht?
Is er dan geen zorgplicht? Ja, die is er wel, maar kan strikt juridisch niet uitgelegd worden als ‘recht op een huis’. In de breedte bezien bestaat de gemeentelijke zorgplicht uit een plicht om de ontwikkeling van woongelegenheid te bevorderen, een inspanningsplicht (geen resultaatplicht). Op individueel vlak is er wettelijk geen afdwingbaar recht op een woning, maar wordt deze zorgplicht door de gemeente wel uitgevoerd middels het inzetten van welzijnswerkers, die met de inwoners meekijken en advies geven. De tips die daarbij vanuit de gemeente gegeven worden zijn goed bedoeld, en zouden kunnen werken bij voldoende woningaanbod, maar schieten in de huidige woningnood tekort. Iets wat het college (burgemeester en wethouders) ook inziet: ‘Dat staat ook hier hoog op de politieke agenda. Bouwen voor verschillende doelgroepen is daarbij belangrijk.’
Tekort
Het tegenstrijdige in de huidige situatie is dat de gemeente enerzijds moet handhaven op inwoners die ergens ‘illegaal’ wonen; tegelijk verantwoordelijk is om woningbouw te bevorderen als er voor bepaalde doelgroepen een tekort is. Dat tekort moet blijken uit onderzoeken; de aanpak daarvan wordt gegoten in beleid dat wordt opgesteld door college en gemeenteraad. Dat er voor meerdere doelgroepen een flink tekort is daar is iedereen het over eens. De vraag hoe dat tekort op te lossen voor de lange termijn is over het algemeen ook bekend: Bouwen. Waar, welke doelgroep eerst, wat mag dat de samenleving kosten … het zijn discussiepunten waar de raadsleden over mogen beslissen, en waarmee ze ons allen al geruime tijd bezig houden. Men zou kunnen zeggen; het is van alle tijden.
Het duurt te lang
Afgelopen jaren zijn er te weinig betaalbare woningen gebouwd, en wat nu mondjesmaat vrij komt is voor de meeste mensen onbetaalbaar. En al zouden de oprecht goedbedoelde plannen van de recent gekozen raadsleden snel doorgang vinden, al komen die raadsleden binnenkort tot overeenstemming, dan nog duurt het 2-3 jaar voordat daar daadwerkelijk gewoond kan worden. In omvang en tijdsduur: het duurt te lang!
In ieder geval is die aanpak geen oplossing voor de mensen die uit hun huis moeten, en in mindere mate ook niet voor de jeugd, laat staan voor mensen die vanwege bijvoorbeeld scheiding of financiële problemen hun huis moeten verkopen en een kleine betaalbare woning zoeken. Ze zoeken noodgedwongen hun toevlucht – begrijpelijk – in de illegale bewoning, in kamers of op een camping…
Oplossing? Het woord is nu aan de raad:
Rest de vraag aan de raadsleden, of zij voor dit acute probleem een oplossing weten. Gaat de raad bewoning op vakantieparken legaliseren, middels de kruimelregeling initiatief nemen om bedrijfspanden om te bouwen tot woonunits, een terrein beschikbaar stellen voor het plaatsen van tijdelijke woonunits? En kan dat dan liefst nog dit jaar? Het woord is aan de raadsleden.
Myrte Hesselberth, de fractievoorzitter van PRO Oisterwijk, ziet geen mogelijkheid ‘om voldoende betaalbare woningen uit de lucht te toveren’. Als het al mogelijk zou zijn om snel een aantal betaalbare woningen toe te voegen is dat volgens PRO ‘een druppel op een gloeiende plaat’.
Volgens Alex van Assouw (AB) zou het plaatsen van tijdelijke woningen een middel kunnen zijn, waarbij hij verwacht dat ook dat niet binnen een jaar gerealiseerd kan worden. Hij wijst wel op subsidiemogelijkheden die een dergelijke aanpak ook financieel kunnen ondersteunen en kijkt naar succesvolle projecten in andere steden. Ook in Oisterwijk zouden volgens AB locaties geschikt zijn voor dergelijke projecten. AB gaat binnenkort vragen hierover stellen aan het college.
Sharon Kroon (D66) ziet mogelijkheden in het verbouwen van leegstaande panden, naar woningen voor studenten en starters. ‘Daarnaast wil D66 kijken naar alternatieve bouw- en woonvormen zoals bijvoorbeeld tinyhouses die redelijk snel kunnen worden gebouwd. Een ander voorbeeld: permanente bewoning toestaan voor een aantal specifieke recreatieparken. Op verschillende parken wordt permanent wonen al ruim 30 jaar gedoogd. Op een aantal van deze parken zijn de chalets particulier eigendom, dus niet in bezit van de eigenaar van het park.’
CDA fractievoorzitter Geertje Mink denkt op korte termijn aan snel te bouwen woningen, zoals die recent in de Pannenschuur zijn geplaatst. Ook ziet zij mogelijkheden voor hotels, ‘om shortstay als bewoning (max 1 jaar) te verhuren met mogelijkheid tot verlenging, en kantoren die geheel of gedeeltelijk leeg staan.
Van VVD fractievoorzitter Ton van de Ven kwam geen reactie op onze vragen, maar uit een ander bericht van deze partij lezen we wel een mogelijke deeloplossing: huisvesting van tijdelijke arbeidsmigranten op een campus. Daarmee zouden woningen mogelijk vrij komen voor andere woningzoekenden en het zou de recreatiegebieden kunnen ontlasten van bewoning door arbeidsmigranten. Tegelijk wil de VVD dat arbeidsmigranten die hier langer verblijven, van het reguliere woningaanbod gebruik gaan maken, hetgeen die wachtlijsten extra zal belasten.
Van PGB, die zelf recent vragen heeft gesteld over een uithuiszetting, werd desgevraagd geen reactie ontvangen.
Bovenstaande lezende, is een meerderheid van de raad naast het doorzetten van woningbouwplannen, tegelijk ook voor het oplossen van de acute nood, bijvoorbeeld middels tijdelijke woonprojecten. Een raadsvoorstel daarvoor is er echter nog niet, wie weet volgt dat snel…
