Wat leren we van de Oisterwijkse hertelling? De herindelingsverkiezingen van gemeente Oisterwijk waren niet zomaar verkiezingen: corona, lage opkomst en hertellingen maakten het bijzonder. We kunnen een hoop lessen trekken uit deze gebeurtenissen. Deze analyse laat zien dat uw stem het verschil kan maken.
door Jaap Budding en Inge Dekker – PIT Onderzoek
De twee volgende voorbeelden tonen wat enkele stemmen teweeg brengen. Slechts zeven stemmen bepaalden dat niet VVD maar PRO de laatste restzetel mocht ontvangen. Daarnaast doken er tijdens de hertelling 16 stemmen meer op. Dit aantal had invloed op de kiesdeler. Hierdoor kwam Marieke Dujardin niet meer op voorkeursstemmen in de raad namens Algemeen Belang.
Regeren
De detail bestudering door inwoner Jaap Budding, en zijn vergelijk tussen telling en hertelling, toont het belang van een nauwkeurig telproces. Het laat ook zien dat enkele inwoners het verschil kunnen maken als ze komen en kunnen stemmen. Een extra partijlid in de raad kan bepalend zijn voor allerlei beslissingen. Afgelopen periode zagen we dat bijvoorbeeld bij het geurbeleid: afgewezen op 1 zetel verschil. Maar ook de regeringsvorming – wie vormt de meerderheid en wie mag de wethouders aanleveren – kan met die ene zetel verschuiven.
Stemmen
Minder dan de helft van de stemgerechtigden liet van zich horen tijdens de herindelingsverkiezingen. Uit eerder onderzoek van onze redactie bleek dat sommige inwoners thuis bleven doordat ze weinig vertrouwen hadden in de politiek. Andere inwoners stemden niet vanwege corona. Risicogroepen of mensen in quarantaine bleven thuis en wilden of konden niet altijd iemand volmachten om voor hen te stemmen.
Tellen
Het tellen van de stemmen na de verkiezingen bleek niet helemaal goed te zijn gegaan. Dat bleek na een schrijffout van honderd stemmen waarna een volledige hertelling volgde. De VVD moest de aanvankelijk verkregen restzetel ‘afstaan’ aan PRO. Na deze hertelling bleken zestien geldige stemmen meer te zijn uitgebracht dan de oorspronkelijk getelde stemmen. Twee blanco stemmen bleken toch niet blanco te zijn en zes ongeldige stemmen werden alsnog geldig gevonden. Ook kwamen er bij de hertelling vijf stembiljetten ‘boven water’, waaronder één ongeldige. Was de opschrijffout niet gebeurd, en zou daardoor de hertelling achterwegen zijn gebleven, dan zouden een hoop andere telfouten niet zijn ontdekt.
Noodzaak
Uit dit alles blijkt hoeveel verschil enkele inwoners kunnen maken in de toekomst van Oisterwijk, mits ze (kunnen) komen stemmen. Het benadrukt ook dat nauwkeurig tellen en eventuele hertellingen van groot belang zijn. Tellen is mensenwerk, mensen maken fouten. Om recht te doen aan de wens van de kiezer, zou een hertelling daarom bij iedere verkiezing als noodzaak gezien kunnen worden.
Wil jij ook een bijdrage leveren aan de lokale media? Mail@PITOnderzoek.nl
