Ooit was het plan, dat de Voorste Stroom zou meanderen en hele stukken bij minder regenval zouden droogvallen. Het was destijds een omvangrijke en kostbaar project dat werd uitgevoerd door het waterschap, waaraan de gemeente heeft meebetaald om te komen tot een groene ecologische zone door Oisterwijk. Nu tien jaar later, is pas echt goed te zeggen wat het effect is van deze verandering, en ook wat de invloed is van de te hoge vistrap.
Bij de aanleg van de vistrap bleek destijds een fout te zijn gemaakt. Die voorziening kwam in de plaats van een stuw, maar is te hoog aangebracht. Het gevolg is het gehele jaar door een hogere waterstand dan oorspronkelijk de bedoeling. Bij veel regenval komt het water tot aan de onderkant van de brug en lopen oevers over. Daar waar bij minder regenval moerasachtige stukken droog zouden moeten vallen, en een meanderende waterstroom zichtbaar moest worden, blijft het water het gehele jaar hoog en breed. Zelfs in de extreem droge zomers.
Vistrap
‘De vistrap is bedoeld om vissen in kleine stapjes een hoogteverschil in waterpeil te laten overbruggen, zodat ze stroomopwaarts kunnen zwemmen. Gelukkig blijkt uit onderzoek dat de vistrap zelf goed functioneert en dat is positief. Er is meer vis in de beek aanwezig,’ zo laat het Waterschap weten. De vistrap heeft wat dat betreft haar dienst bewezen. Het waterschap moet echter ook erkennen: ‘Door de hoogte van de vistrap, stuwt deze het water hoger op dan we van te voren hadden verwacht. Hierdoor blijft de moerasachtige bedding ook bij een lager waterpeil onder water staan en is de meanderende onderstroom niet zichtbaar.’
Was het destijds nog juist de bedoeling dat stukken droog zouden vallen, ziet het waterschap de hoge waterstand nu juist als een voordeel: ‘Het verlagen van de vistrap kan verdrogend werken, doordat een lager waterpeil ook zorgt voor een lagere grondwaterstand in de directe omgeving van de beek. Ook deze zomer is weer gebleken dat elke druppel telt, dus in dat opzicht is het juist goed dat de moerasachtige bedding onder water blijft staan en daarmee het grondwaterpeil in standhoudt.’
Biodiversiteit
Volgens het Waterschap is er ondanks het uitgebleven effect van variatie in waterstand, wel meer variatie in oeverbegroeiing waar veel waterinsecten zoals libellen van profiteren. Wim Schoenmakers van het Oisterwijkse B-team, de belangenorganisatie voor biodiversiteit, bevestigt dit: ‘Om de biodiversiteit te bevorderen werd de oever aflopend gemaakt, waardoor de vochtigheid van de bodem loopt van nat naar steeds droger. Hierdoor vinden meer planten de gewenste biotoop. Om de ontwikkeling van de biodiversiteit te meten, is jaarlijks in de maand mei geïnventariseerd welke plantensoorten voorkomen langs de oever. In 2009 werden er 40 plantensoorten aangetroffen; in 2013 waren er 87 soorten aanwezig.’ Bij het maaien worden de plantenresten bewust afgevoerd. ‘Hierdoor ontstaat bodemverarming en krijgen meer planten een groeikans.’ Jammer is het volgens Schoenmakers dat er soms te vroeg gemaaid wordt: ‘Dit jaar al op 15 juli, terwijl de planten nog volop in bloei stonden en druk werden bezocht door vele insecten.’
Aangezien de vistrap functioneert, vissen hun weg stroomopwaarts vinden en er toename is van plantensoorten, heeft het Waterschap besloten vooralsnog niets aan de situatie te veranderen. De vistrap en het water blijven hun hoge stand behouden.
